Gıda Sektöründe Dijital Dönüşüm
Sektörlerin gelişen teknolojileri takip ederek bunları kendi sektörlerine ve işlerine entegre edebilmesi, günümüzün birincil önceliklerinden. Çünkü, dijital dönüşüm her sektörde rekabeti, iş yapış şekillerini ve başarıya giden yolun temel taşlarını değiştiriyor. Bankacılık ve finansta, medyada, ağır sanayide dijital dönüşümü sıkça konuştuk fakat çok konuşulmayan bir sektör daha var: Gıda Sektörü.
Gıda sektöründe üretimi belirleyen ve diğer sektörlerden ayıran birkaç faktör var. Son tüketim tarihi, malzeme, içerikler, alerjenler, tazelik… Bunların yanı sıra gıda sektörünün önemli bir özelliğinden daha bahsedebiliriz. Aklınıza ilk olarak neler geliyor?
Siz, çocuğunuz, aileniz ya da sokaktaki herhangi biri gıda sektörünün hedef kitlesine dahiliz, tüketiciyiz. Mesela ünlü ve üst segment bir teknoloji ürününü düşündüğünüzde daralan hedef kitle gıda sektörü söz konusu olduğunda neredeyse herkesi kapsıyor. Ve böylece, gündemde olmasa da, gıda sektörünün dijital dönüşümünü birincil öncelikli ve merakla beklenen bir konu haline getiriyor.
Dijital Dönüşüm ile Kazanılan Çeviklik ve Gıdaya Bakış
Gıda sektöründe hedef kitlenin neredeyse herkesi kapsayacak şekilde geniş olduğunda bahsettik. Peki tüm bu kitleye homojen diyebilir miyiz? Tabii ki hayır. Heterojen diyebilir miyiz? Aslında cevap aynı, hayır. Bu da gıda sektöründe dijital dönüşümle gelen dijital çevikliğin önemini gösteriyor. Nasıl mı? Biraz düşünün ve okumaya devam edin.
Toplumun tümünü etkileyen kuş gribi gibi salgın bir hastalık yayılmaya başladığında ya da kirliliğin tarımı nasıl etkilediği gündeme geldiğinde, ürünlerin içeriğinde bulunan bir maddenin kansere yol açtığı keşfedildiğinde gıda sektörü başta olmak üzere tüketim ürünleri sektörlerinden önlem almalarını bekleriz. Piyasaya yeni bir ürün sürmelerini, ürünlerden zararlı maddeleri çıkarmalarını ya da sorunlarla ilgili aktif rol alarak gıdamızı korumalarını… Böyle durumlarda hedef kitle homojenleşir ve tüm sektör bu ihtiyaçlara cevap vermek zorunda kalır. Genelde ise gıda tüketim alışkanlıkları kültürden kültüre ve hatta yakın mesafelerde bile büyük değişiklikler gösterebilir. Böylesi durumlarda hedef kitle heterojendir. Bu durumda gıda sektörü işletmelerine üretim, satış ve takip süreçlerinde oldukça fazla iş düşer. Hangi bölgede hangi gıdalar tüketilmekte, pazardaki müşterilerin ürün memnuniyeti hangi seviyede, nasıl değişiklikler yapmak gerekir gibi onlarca sorunun cevaplanması için entegre bir sistemle ürünün üretimden tüketime kadar olan tüm yolculuğu kayıt altına alınmalıdır. Bunu yapabilmenin yolu ise elbette gıda sektörünün dijital dönüşümünden geçer.
Çoğu büyük işletmenin pazarın tamamının ihtiyaçlarına cevap vermesi gerekirken, kültürel ve yapısal olarak dijital dönüşüm modelini iş biçimlerine entegre edemeyip çevik davranmaması artan rekabette küçük ve daha çevik işletmelerin öne geçmesiyle sonuçlanır.
Çevik davranabilmek, müşteri ihtiyaçlarını kesin doğrulukla anlamayı da gerektirir. Bugün, tüketiciler raflarda organik ürünleri ve sürdürülebilir paketleri görmeyi tercih ediyor. Son yıllarda organik ürünler piyasasının nasıl büyüdüğüne ve gündem olan sağlıklı gıda etiketlerine bakarak oluşan alternatif farklı bakış açılarını görebiliriz. İşte size gıda sektörünü değişime zorlayacak bir örnek, organik tarım işletmecisi Gürsel Tonbul’un konuşmasından gıda üretimine bir bakış!
Gıda Sektöründe Dijital Dönüşüm Nasıl Gerçekleşecek ve Neler Sağlayacak?
ING’nin Nisan 2019’da yayınladığı verilere bakarak, tüketicilerin %70 inden fazlasının gelecekte gıdanın daha sağlıklı, doğa dostu ve güvenli olmasını önemli bulduğunu söyleyebiliriz. %59 u ise gıdada şeker ve yağdan kaçındığını söylüyor.
Peki gıda sektörü bu alternatif bakışlara nasıl karşılık verecek, müşteriyi nasıl anlayacak, kendini nasıl güncelleyecek ve en önemlisi bunları yaparken sektörde devamlılığını sağlamak için müşteri memnuniyetini maksimize ve giderleri minimize etmeyi nasıl başaracak?
Teknolojinin iş süreçlerine entegre edilmesi, işletmeye tam zamanında üretim, üretkenlik artışı, şeffaflık, çeviklik ve süreç kontrolü gibi olmazsa olmazları sağlar. Bu sayede doğru ürün, doğru zamanda tam da istenildiği şekilde tüketicilere ulaştırılır. Hem de gelişmiş ekipman etkinliğiyle tasarruf sağlanır ve iş hacmi büyür. Ve ürün kalitesinde artış, arıza çözme süreçlerinde kısalma ve daha çevreci bir yaklaşım dijital dönüşüm sürecinin doğal sonuçlarındandır. Yukarıdaki veriler gibi verileri inceleyerek yeni fırsatlar yaratma da sektörün teknolojileri kullanarak, tüketici tercihlerine hızlı cevap verebiliyor olmasına bağlıdır.
Gıda sektörü, çok aktörlü bir sektör. Tarımdan işlemeye, paketlemeden dağıtıma, perakendeden tüketiciye… Tüm bu aktörlerin ve süreç içerisindeki içerik, tarif, test, müşteri memnuniyeti gibi bileşenlerin sürekli kontrol edilmesi gerekir. Bugün, bunu sağlayan ERP, PLM gibi oldukça fazla sistem var. Bu sistem üreticilerinden biri de Siemens, gıda sektöründeki dijitalleşme için sunduğu çözümleri bir videoda şöyle anlatıyorlar:
PLM (Product Lifecycle Management) sistemleri de ürünün planlanmasından raftaki ömrünün sonuna kadar takip edilmesini sağlayan bir başka sistem. Ürün yaşam döngüsü denen bu sistemde, ürüne dair tüm veriler depolanabiliyor.
Gıda sektörü dijital dönüşüm süreçlerinde robot kollar, yapay zeka, data teknolojisi, dronelar, sensörler gibi daha birçok teknolojiden yararlanıyor. Yine, ING’nin Nisan 2019’da yayınladığı verilere göre, gıda endüstrisine satılan robot miktarında dalgalanmalara rağmen istikrar olduğunu görebiliriz.
Gıda Sektöründe Dijitalleşme Örnekleri
Kuşkusuz bu örneklerden biri, akıllı etiketler. Akıllı etiketler hayatımıza yeni yeni giren ve ileride daha çok göreceğimize emin olduğumuz bir teknoloji. Akıllı etiketler, akıllı ambalajlama sistemleri, ürünü kimin ürettiği, hangi tarihte ürettiği ve ürünün nereden geldiği, içeriği gibi bir çok bilgiyi içeriyor ve tüketiciye tükettiği ürünü takip etme ve tanıma fırsatı sağlıyor. Burada Kellogg tarafından yapılmış bir akıllı etiket örneğine göz atabiliriz.
Bir başka örnek ise, gıdanın nereden geldiğini gösteren Ne Yediğini Bil gibi platformlar! TAB gıda tarafından kurulan bu platform bizce gıda sektöründe dijital dönüşümün güzel örneklerinden biri.
Gıda endüstrisinin kullandığı robotlar ise gün geçtikçe gelişiyor.
İyi uygulama örnekleri oldukça fazla! Sizin de paylaşmak istediğiniz örnekler varsa yorumlarda bekleriz.
————————
[1] https://think.ing.com/uploads/reports/ING_-_Food_tech_-_April_2019.pdf
