Yatırımın kriterlerini değiştiren yıkıcı inovasyon, birçok alanda meyvelerini veriyor. Bu yazımızın konusu, para, harcama ve yatırım kavramlarının neredeyse yeniden tanımlanmasına neden olan dijital para ve dijital cüzdan. En çok müşteriye sahip bankalar listesinde ilk beşte bir, ilk onda ise iki dijital cüzdan hizmeti sunan şirket bulunuyor olması, bu inovasyonların sektörü ne derece değiştireceği hakkında bize fikir veriyor.
Yatırım danışmanlık şirketi ARK yaptığı araştırmalar sonucunda 2019 yılının en büyük fikirleri arasında bir sıralama yapmış. Birinci sırada derin öğrenme var fakat hemen sonra dijital cüzdan ve dijital para geliyor. Bu nedenle bu alanlarda neler yapıldığını iyi anlamak yatırım fırsatlarını kaçırmamak için önemli. Derin öğrenmeyi farklı bir başlık altında ilerleyen zamanlarda ele alacağız.
Dijital Cüzdan Nedir?
Dijital cüzdan aslında bir şemsiye terim olarak düşünülebilir. Yani dijital cüzdan teknolojisini kullanıcılar ödeme yapmak, hediye kartlarını, konser ve otobüs biletlerini saklamak gibi birçok farklı işlev için kullanabilirler. Genel bakış açısıyla bakarsak aslında ödeme kolaylığı sağlamak amacıyla ortaya çıkan bir yöntem olduğunu söylemek mümkün.
Neden yıkıcı?
Dijital cüzdan, telefonunuzdaki sıradan bir uygulamadan fazlası. Daha önce varolmayan bir finansal ekosistem bugün dijital cüzdanlar sayesinde ortaya çıktı ve hızla büyüyor. Varlık yönetimi, sigorta, anında ödeme ve kripto yatırımlar artık dijital cüzdan üzerinden yürütülebiliyor.
Dijital cüzdan;
- Çeklerden ve havaleden çok daha hızlı para transferi,
- Anında ve daha kesin kredi değerlendirmesi,
- Kişiye özel sigorta planları,
- Kolay kredi kartı ödemeleri,
- Kişisel finans yönetimi
- Vergi planlama ve finans eğitimi,
- Kaynakların etkili bir şekilde yatırıma dönüştürülmesi,
- Varlık yönetimi platformlarının entegrasyonu
- Dijital paraya sorunsuz ulaşım gibi olanaklar sağlıyor.
Dijital cüzdanın yıkıcı inovasyon olmadığını düşünüyorsanız, yeniden düşünün. Bugün geleneksel bankaları müşteri sayısına göre sıraladığınızda, dijital cüzdan hizmeti sağlayan Venmo adlı firmanın dördüncü sırada olduğunu görmek mümkün. Aynı şirket 2016’da 12. ve 2017’de 7. sıradaydı. Square cash isimli uygulama ise, 2016 yılında 41. sıradayken, bugün 10. sıraya yükselmiş durumda. Yani değişim çok hızlı yaşanıyor ve yeni firmalar, yıllardır sektörde olan eski bankaların varlığını tehdit eder hale geliyor.
Hızlı yükselmenin arkasında elbette çok pratik bir neden var. Geleneksel bankaların bir müşteri elde edebilmek için ortalama 350 ile 1500 dolar arasında bir harcama yapması gerekiyor, dijital cüzdan uygulaması sunan şirketler için ise bu maliyet kişi başı sadece 20 dolar.
Serinin ilk yazısı Yıkıcı İnovasyon Nedir, Hangi Yatırım Fırsatlarını Getirir? yazısında belirttiğimiz üzere bir inovasyonun yıkıcı olabilmesi için, yayılabilir ve amacından farklı sayılabilecek konularda da çözüm üretebilir olması gerekiyordu. İşte dijital cüzdan buna çok müsait. Şu anda dijital cüzdan uygulamalarında sadece parasal işlemler bulunmuyor. Seyahat, ulaşım, müşteriye özel teklifler, oyunlar, hediyeleşme gibi daha birçok işlevi de yerine getiriyor. Böylece aslında bir e-ticaret uygulaması gibi de kullanılabiliyor. Yalnızca Çin’de dijital cüzdan uygulamalarının hacmi yaklaşık 24 trilyon dolar ve son üç yılda 2014 yılına göre neredeyse 12 kat artmış durumda.
ARK’ın yaptığı bir diğer araştırmaya göre, eğer dijital cüzdan müşterileri 2023 yılında geleneksel banka müşterileri kadar değerli olursa, dijital cüzdan sağlayıcılarının değeri 700 milyar doları bulabilir.
Dijital cüzdanın neden olduğu bir diğer kilit gelişme de kullanıcıların harcama alışkanlıklarını net verilerle takip edilebilir hale getirmesi. Yani siz bir bankadan para çektikten sonra, bunu nereye harcadığınızı takip edebilmek zor. Dijital cüzdan kullanan kullanıcılar ise, en küçük harcamalarını bile dijital cüzdan üzerinden yapabiliyor. Bu nedenle çok daha detaylı veri kaydedilebiliyor. Burada Big Data ve analitik yöntemleri kullanılarak, müşterilere çok daha çeşitli, bireyselleşmiş ürün ve hizmetler sunmak mümkün oluyor.
Dijital Para Nedir?
Uluslararası düzeyde para ile ilgili en önemli şey, miktarının değerini belirlemesidir. Tüm dünyaya baktığınızda bu nedenle bir denge görebilirsiniz. Para merkezileşmiştir. Bu nedenle 2008 yılına kadar merkezi olmayan alternatif para birimi yoktu, fakat 2008 yılında Satoshi Nakamoto sayesinde artık geliştiricilerin, madencilerin ve kullanıcıların belirleniminde olan bitcoin para birimi var. Dijital paranın yıkıcılığı da aslında merkezileşmiş para birimine alternatif yaratmış olmasından geliyor. Bu para birimi, geleneksel kurallara tabi olmadan saklanabilir ya da transfer edilebilir. Bu nedenle birçok kişi için tercih edilebilir hale geliyor.
Bitcoin ile ilgili bilinmesi gerekenler;
- Büyük harfle yazılan “B”itcoin, bitcoin işlemlerinin yapıldığı platformu tanımlıyor. Küçük harfle yazılan “b”itcoin ise kripto para birimi.
- Bitcoin’e herhangi bir bilgisayardan ulaşılabiliyor.
- Her işlem kriptografik olarak kaydediliyor. Böylece matematiksel bir güven sisteminin devamı sağlanıyor.
- Bitcoin’e kaydedilen hiçbir işlem silinemiyor.
- Güvenlik, bitcoin madencileri tarafından sağlanıyor. Madenciler kriptografik bulmacaları çözmeleri karşılığında ödüllendiriliyorlar.
- Paranın güvencesini belirleyen kriterler olan dayanıklılık, taşınabilirlik, karşılanabilirlik, doğrulanabilirlik, sansür dayanıklılığı, bölünebilirlik, az bulunurluk kriterlerinde geleneksel paradan çok daha iyi performans gösteriyor.
Piyasalar düşüşte olmasına rağmen, bitcoin 2017-2018 yılları arasında iyi performans göstermiş.
Bitcoin değerlerinin 2017 ve 2018 arası karşılaştırmalı tablosu
Bitcoin’in katmanlı mimarisi
Bitcoin’i değerli ve farklı kılan, onun katmanlı mimarisi. Bu katmanlı yapı; güvenlik, ticaret, ölçekleme, ödeme, gizlilik ve uyumdan oluşuyor. Aşağıdaki görselde görebileceğiniz gibi her katmanda başka bir aktörün aktif olduğunu görüyoruz. Bu da bitcoin’in güvenli olmasını sağlıyor.
Şu anda dünyada hiperenflasyonun olduğu ülkelerde, “bitcoinizasyon” olması bekleniyor. Geleneksel paranın çok hızlı bir şekilde değer kaybetmesi, özellikle orta sınıf insanları bitcoin almaya itiyor. Yani birçok insan geleneksel para yerine bitcoin sahibi olduğunda bu değer kayıplarından çok daha az etkilenecek. Bitcoin’e talebin artması, değerinin de artması beklentisini doğuruyor.
Bu haftaki yazımızda sizlere dijital cüzdan ve dijital para ile ilgili genel bilgiler vererek, bu alanlara yatırım yapmanın neden yüksek getirisi olabileceğini anlattık. Gelecek yazılarda daha farklı yıkıcı inovasyonlardan ve getirdikleri yatırım fırsatlarından söz edeceğiz.
